Schildklier en Bijschildklier (bekijk hier onze video van de samenwerking van de hypothalamus en de scildklier)
De
schildklier ligt in de hals net onder het strottehoofd. Het
bestaat uit twee kwabben die voor en opzij van het bovenste
gedeelte van de luchtpijp liggen. De kwabben zijn verbonden
door een brug van weefsel en er kan een kleinere middenkwab
zijn, de piramidale kwab. De schildklier maakt het thyroxine.
Wanneer de klier onder een microscoop Iigt zijn er veel kleine
follikels te zien. Dit zijn weefseleilandjes die colloïde
bevatten, een eiwit waaraan het thyroxine verbonden is en waarvan
het vrij gemaakt kan worden door middel van enzymen. (klik op de afbeelding voor een vergroting.)
De functie van thyroxine is niet op een bepaald gebied gericht.
Het wordt door de klier afgestaan en dan waarschijnlijk door
alle cellen van het bloed opgenomen. Er lijkt een receptor aan
de opper vlakte van de celkern aanwezig te zijn, die op het
hormoon reageert. Het belangrijkste effect van het hormoon is
het verhogen van de hoeveelheid energie die de cel gebruikt,
en van de hoeveelheid eiwit die de cel maakt. Hoewel de rot
van het hormoon niet precies bekend is. is het essentieel voor
het leven.
een tekening van de schildklier gerelateerd aan de omringende
organen van de keel, waaronder de adamsappel en de luchtpijp.
De inzet Iaat een deel van de schildklier zien, waarop de cellen
staan die thyroxine produceren en bewaren. (klik
op de afbeeldingvoor een vergroting.)
De
schildklier bevat jodium, dat essentieel is voor zijn functioneren.
Het is het enige orgaan van het lichaam, dat jodium nodig heeft.
Het wordt uit het bloed gehaald en een tekort aan jodium in
het voedset geeft een slecht functionerende schildklier. Zoals
vele van de endocriene klieren, staat de schildklier onder controle
van de hypofyse. Wanneer de hypofyse TSH produceert, wordt de
hoeveelheid thyroxine die de klier afgeeft, verhoogd. De hoeveelheid
TSH van de hypofyse gaat omhoog. als het thyroxine gehalte in
het bloed omlaag gaat. en andersom. Zo wordt het thyroxinegehatte
in het bloed relatief constant gehouden. De hypofyse zelf staat
weer onder in vloed van de hypothalamus en het TSH gehalte wordt
hoger, als de hypothalamus een stof TRH afgeeft. Dit wordt nog
ingewikkelder, doordat het thyreoïd hormoon in twee vormen
wordt geproduceerd. Dit is afhankelijk van het aantal jodiumatomen.
dat het bevat. Het grootste deel is in de vorm van tetrajoodthyronine
(met vier jodiumatomen en bekend als T4). Maar het hormoon dat
op celniveau actief is, is trijoodthyronine (bekend als T3).
Hoewel de klier wat T3 aan het bloed af geeft, bestaat de grootste
afgifte uit 14. dat in de weefsels in T3 wordt omgezet.
Bijschildklieren
Aan
de achterkant van de schildklier liggen de vier kleine bijschildklieren.
Zij controleren het calciumgehalte van het lichaam. Calcium
is een onontbeerlijk mineraal, Niet alleen omdat het het belangrijkste
element is voor de aanmaak van beenderen en tanden. maar ook
om dat het een centrale rol speelt in de werking van spieren
en zenuwcellen. Het calciumgehalte van het lichaam moet binnen
bepaalde grenzen blijven om de spieren goed te laten werken.
Dit wordt gereguleerd door het parathormoon van de bijschildklieren. De opname van calcium in het bloed wordt gereguleerd door vitamine
D. die we krijgen door zonlicht en voedsel, en het PTH of parathormoon.
Wanneer het calciumgehalte te laag is. geven de bij schildklieren
een verhoogde hoeveelheid parathormoon af. dat ervoor zorgt
dat de beenderen calcium afstaan aan het bloed. Is er te veel
calcium in het bloed, dan wordt er minder PTH ge maakt en vermindert
de calciumspiegel. De bijschildklieren zijn zo klein dat ze
bijna niet te vinden zijn. De bovenste twee liggen achter de
schildklier; de onderste twee, echter. kunnen in de schildklier
en soms in de keel liggen.
boven : Wanneer het gehalte aan thyroxine laag is (links), geeft
de hypofyse TSH af, waardoor thyroxine wordt bij gemaakt. Wanneer
het gehalte goed is (rechts), stopt de hypofyse met produktie
van TSH. (klik op de afbeelding voor een vergroting)
